- २०८१ बैशाख ७ शुक्रबार
काठमाडौँ । जापानमा यो वर्ष जन्मदरमा कीर्तिमानी कमी आएको छ । जसका कारण जापानको जनसङ्ख्या अनुमानभन्दा पहिले नै १० करोडमा झर्ने आशंका बढेको छ ।
सन् २०२१ को जुनदेखि २०२२ मे सम्मको १२ महिनामा जापानमा ७,९८,५६१ शिशुको जन्म भएको थियो । स्वास्थ्य, श्रम तथा कल्याण मन्त्रालयका अनुसार १२ महिनामा आठ लाखभन्दा कम शिशु जन्मिएको यो पहिलो पटक हो ।
मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार गत वर्ष आठ लाख ११ हजार बालबालिका जन्मिएका थिए । यो पनि एउटा कीर्तिमान थियो । तर पछि यो कोरोना महामारीको प्रभाव हो भन्ने विश्वास गरिएको थियो । तर पछिल्लो तथ्यांकले यो प्रवृत्ति अझ बढेको देखाएको छ ।
यस वर्षको पहिलो ६ महिनामा जापानमा कुल ३,६७,२३२ शिशु जन्मिएका छन् । यो २०२१ को पहिलो आधाको तुलनामा पाँच प्रतिशत कम हो। यो वर्षको नौ महिनामा पाँच लाख ९९ हजार शिशु जन्मिएका छन् । यो २०२१ को पहिलो नौ महिनाको तुलनामा ४.९ प्रतिशत कम हो ।
जे होस्, जापानमा जन्मदर घट्ने प्रचलन लामो समयदेखि रहेको छ । पछिल्लो दशकमा हरेक वर्ष सन्तान जन्मदरमा २.५ प्रतिशतले कमी आएको थियो । तर विगत दुई वर्षमा यो गिरावटको दर दोब्बर भएको सङ्केत छ ।
टोकियोस्थित नेशनल इन्स्टिच्युट अफ पपुलेसन एन्ड सोसल सेक्युरिटी रिसर्चले यसअघि सन् २०५३ सम्ममा जापानको जनसङ्ख्या १० करोडभन्दा कम हुने अनुमान गरेको थियो । तर अब यो भन्दा धेरै पहिले हुने देखिन्छ ।
जापानमा प्रति महिला जन्मदर प्रतिस्थापन दरभन्दा निकै तल झरेको छ । अनुसन्धान संस्थान दाई-इची लाइफ रिसर्च इन्स्टिच्युटसँग सम्बद्ध विज्ञ ताकुया होशिनोका अनुसार हाल यो दर १.२७ रहेको छ । जबकि जनसंख्या स्थिर रहन आवश्यक दर २.१ मानिन्छ ।
पछिल्लो प्रवृत्तिले जापानमा श्रमिक अभावको डरलाई गहिरो बनाएको छ । कुनै पनि समाजमा काम गर्ने उमेरका व्यक्तिहरूको उपयुक्त संख्या त्यहाँको जन्मदरमा निर्भर हुन्छ। काम गर्ने उमेर समूहका मानिसको सङ्ख्या घट्दै गएपछि उपचार, पेन्सनलगायत सामाजिक सुरक्षा चलाउन गाह्रो भएको छ ।
जनसंख्या विज्ञहरुका अनुसार कोरोना महामारीका बेला धेरै देशमा जन्मदरमा ठूलो गिरावट आएको छ । जापान बाहेक दक्षिण कोरिया र इटाली पनि पर्छन् । तर अमेरिका र फ्रान्समा जन्मदर बढेको खबर छ ।
टोकियो युनिभर्सिटीका एसोसिएट प्रोफेसर मिकितो मसुदाले NikkeiAsia.com वेबसाइटलाई भने- 'सरकारले घट्दो जन्मदरलाई रोक्नको लागि के कदम चाल्छ र श्रमको लैङ्गिक विभाजनको अवस्था कस्तो छ भन्ने कुराको निर्णायक कारकहरू हुन् । .'
टोकियोको चुओ युनिभर्सिटीका प्रोफेसर मासाहिरो यामादाले सोही वेबसाइटलाई भने- ‘आगामी १३० वर्षसम्म बच्चा जन्माउने उमेरका महिलाको संख्या घट्नेछ । यसले घट्दो जन्मदरको दुष्चक्र सिर्जना गर्नेछ । ३० वर्षपछि मात्रै जापानमा हरेक वर्ष करिब ५ लाख बालबालिका जन्मिनेछन् ।'
