- २०८१ बैशाख ७ शुक्रबार
काठमाडौँ । संसारको सबैभन्दा डरलाग्दो पशु रोगले संसारभर भ्यागुतालाई मारिरहेको छ । एउटा घातक फङ्गल रोगले विगत ४० वर्षदेखि विश्वभर भ्यागुताको जनसंख्यालाई नष्ट गरिरहेको छ । जसका कारण ९० प्रजाति लोप भइसकेका छन् ।
विश्वव्यापी कोभिड महामारीको विपरीत, तपाईलाई यो पान्जूटिक बारे थाहा नहुन सक्छ । यो पशु रोग संसारमा एक महामारी जस्तै छ । यो संसारको सबैभन्दा खराब वन्यजन्तु रोग हो ।
भर्खरै जर्नल ट्रान्सबाउन्डरी एन्ड इमर्जिङ डिजिजमा प्रकाशित, एक बहुराष्ट्रिय अध्ययनले अब उभयचर काइट्रिड फंगसको कारणले हुने रोगका सबै ज्ञात रूपहरू पत्ता लगाउने विधि विकास गरेको छ । यो सफलताले व्यापक रूपमा उपलब्ध उपचारतर्फ काम गर्दा यो रोग पत्ता लगाउने र अनुसन्धान गर्ने हाम्रो क्षमतालाई अगाडि बढाउनेछ ।
भ्यागुताका ९० प्रजाति लोप
'चिट्रीडियोकोसिस वा चिट्रीड' ले अष्ट्रेलियामा सात प्रजातिहरूसहित ५०० भन्दा बढी भ्यागुता प्रजातिहरूको पतन र ९० प्रजातिहरूको लोप भएको छ । उच्च मृत्यु दर र प्रभावित प्रजातिहरूको उच्च संख्याले स्पष्ट रूपमा चिट्रिडलाई सबैभन्दा घातक जनावर रोग हो ।
यो फंगस छाला मार्फत फैलिन्छ
काइट्रिडले भ्यागुताहरूलाई तिनीहरूको छालामा प्रजनन गरेर संक्रमित गर्छ । युनिसेलुलर फंगस छालाको कोषमा प्रवेश गर्छ, र त्यसपछि जनावरको सतहमा फर्कन्छ । छालामा हुने यो क्षतिले पानी र नुन स्तर सन्तुलन गर्ने भ्यागुताको क्षमतालाई असर गर्छ । काइट्रीड एशियामा उत्पन्न भएको मानिन्छ । अष्ट्रेलिया र अमेरिका जस्ता क्षेत्रहरूमा पहिले भ्यागुताहरू यसको प्रतिरोध विकास गर्न चिट्रीडद्वारा प्रभावित भएको कुनै इतिहास थिएन ।
भ्यागुताको संख्या सन् १९८० देखि लगातार घट्दै गएको छ । धेरै प्रजातिहरूको प्रतिरक्षा प्रणालीहरू रोगबाट जोगाउन अनुकूल भएन, र सामूहिक मृत्यु भयो । १९८० मा, जीवविज्ञानीहरूले भ्यागुताको जनसंख्यामा तीव्र गिरावट देख्न थाले, र १९९८ मा यो अन्ततः पुष्टि भयो कि वास्तविक अपराधी एक चिट्रीड फंगस थियो । त्यसबेलादेखि, धेरै अनुसन्धानले संक्रमण प्रवृत्ति र कमजोर भ्यागुता प्रजातिहरूलाई कसरी जोगाउने भन्नेमा केन्द्रित भएको छ । हामीलाई पहिलो स्थानमा चिट्रीड पत्ता लगाउन भरपर्दो तरिका चाहिन्छ ।
भ्यागुता चिट्रीडबाट पीडित छ कि छैन भनेर पत्ता लगाउन, अन्वेषकहरूले जनावरहरूको स्वाब नमूनाहरू परीक्षण गरे जसरी कोभिड पहिचान गर्ने गरेका छन् । विगत धेरै वर्षदेखि भारत अस्ट्रेलिया र पानामाका अनुसन्धानकर्ताहरूले नयाँ परीक्षणबाट काइट्रिडहरू विश्वसनीय रूपमा पत्ता लगाउन सक्छ भनी प्रमाणित गरेको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।
