- २०८१ बैशाख ४ मंगलबार
काठमाडौं । सामान्यतया धेरै पढ्ने मान्छेले पढाइभन्दा अन्यत्र ध्यान दिनु हुँदैन भन्ने कुरालाई गलत साबित गरिदिएका छन् प्रदीप बस्नेतले । नेपाली साहित्यका उदाउँदा कवि तथा उपन्यासकार बस्नेतको विगत कोट्याउँदा उनी एक होनहार प्रतिभासम्पन्न बालक थिए भन्ने पुष्टि गर्छ — एक कक्षादेखि नै स्कुल टप गर्ने उनको बानीले ।
पढ्न र राम्रो अंक ल्याउन शिक्षककै भरभन्दा पनि आफैँले मिहिनेत गर्नुपर्ने धारणा राख्ने प्रदीप गाउँदेखि सहरसम्म वा स्कुलदेखि कलेजसम्म सधैँ टप हुँदै आए । पढाइमा तीक्ष्ण उनी साहित्यको ‘प्रदीप’ बनेर उज्यालो फैलाउँदै छन् । गहन अध्ययनलाई साहित्यमा जोड्न सफल प्रदीपले दुई पुस्तक प्रकाशन गरिसकेका छन् । पहिलो कृति ‘तितो सत्य’ नामक कविता संग्रह र दोस्रो कृति ‘सिक्रेट लभ’ उपन्यास ल्याइसकेका छन् उनजे । अब एक महिनाभित्र नै कथा संग्रह ल्याउने तयारीमा जुटेको प्रदीपले खरीबोटलाई जानकारी दिए ।
पढाइ छोडेर साहित्यमा लाग्नेले पढाइ राम्रो गर्न सक्दैन भन्नेहरुको लागि उनी अपवाद बनेका छन् । यसको प्रतिक्रिया दिँदै उनले भने, “साहित्यले पढाइलाई असर गर्दैन बरु पढाइप्रति अझ रुचि बढाउँछ ।”
जहाँ गयो उहीँ छात्रवृत्ति
उदयपुरमा आमा रामप्यारी र बाबु प्रेमबहादुर बस्नेतको जेठो सन्तानका रुपमा जन्मिएका प्रदीप कक्षा ५ देखि बूढानिलकण्ठ स्कुलमा स्कलरसिपमा पढ्दै आएका थिए । हाल प्लस टु समेत ट्रिटन कलेजमा फुल स्कलरसिपमा व्यवस्थापन विषय अध्ययन गरिरहेका उनी हिजोआज ध्यान पनि गर्छन् । १ महिनायता ध्यान गरिरहेका उनलाई स्मरण शक्तिमा सुधार आएको र तनाव कम भएको अनुभव छ । सामान्यतया बिहान दैनिक २५ मिनेटको समय मेडिटेसन गर्दा राम्रो हुने उनको सल्लाह छ । पढ्नेहरुका लागि त ध्यान आवश्यक कुरा नै भएको उनले बताए ।
५ कक्षादेखि १० कक्षासम्म नै सरकारी स्कुलमा पढेका प्रदीप वर्षमा ३० देखि ४० दिनसम्म सरले पढाएको सुनेको त्यसबाहेक सबै आफ्नै मिहिनेतले पढेको दाबी गर्छन् । उनले भने, ‘वर्षमा ३० देखि ४० दिन शिक्षकले पढाएको पढे हुँला, अरु सबै आफैँले मिहिनेत गरेकोे हुँ ।’
समयको भागबण्डा
२४ घण्टामा २ घण्टा खेल्न, कलेज जान, २ दिनमा १ वटा साहित्यिक किताब पढेर सक्न, सधैँ गृहकार्य गर्न, पत्रिका पढ्न, फेसबुक चलाउन समेत आफूले समय पुर्याएको प्रदीपको भनाइ छ ।
कलेजमा पूरै समय अध्ययनमा दिने र आधा घण्टाको समय कोर्सको किताब पढेपछि बाँकी समय उनी साहित्यिक कितावलाई दिन्छन् । यसबाट पनी बुझ्न सकिन्छ उनको दिमाग साँच्चै सामान्य मानिसको भन्दा फरक छ ।
पहिलो सन्तान :तितो सत्य
पहिलो कृति “तितो सत्य” ल्याउँदा आफूले कुनै पनि साहित्यिक किताब नपढेको बताउने उनी आफूले स्कुलमा पढाइ भएको कविताहरुबाट नै लेख्न सुरु गरेको बताउँछन् । साहित्यतिर रुचि राख्ने भएको कारण व्यावसायिक हिसाबले अगाडि बढ्न आफूले पहिलो कृति प्रकाशन गरेको उनको भनाइ छ । साहित्यमा लाग्नु र पुरस्कार पाउनु ठूलो कुरा हैन तर जीवनभर साहित्यमा लागेर ७÷८ वटा कृति निकाल्नुमा कृति उत्कृष्टता गनिन्छ नै कति दियो भन्ने पनि हुन्छ । तर जति लेख्दै गयो उति सिकिन्छ भन्ने उनको धारणा छ । उपन्यास लेख्न थालेपछि आफूमा नेपाली धेरै सुधार भएको अनुभव उनको छ । उनले भने, ‘उपन्यास लेख्न थालेपछि नेपालीमा धेरै सुधार भएको छ, ३÷४ हजारको वर्ड लेख्दा ४ वटासम्म मात्र गल्ती हुन्छ ।’
जे भोगेँ, त्यही लेखेँ
सानै उमेरमा उपन्यास लेखेर चर्चा बटुलेका प्रदीप आफ्नो उपन्यास दश कक्षाभन्दा अगाडिको विद्यार्थी जीवन र किशोर प्रेमसँग आधारित भएर लेखिएको बताउँछन् । सिक्रेट लभ उनले लेखेको उपन्यास हो ।
वर्षमा १०० पुस्तक पढ्ने र एउटा पुस्तक लेख्ने लक्ष्यसहित उनी अगाडि बढिरहेका छन् । कसैको कहानीमा आफ्नो विचार, धारणा राखेर लेख्ने गरेको उनको भनाइ छ ।
अब कथासंग्रह निकाल्छु
उपन्यास र कविता संग्रह प्रकाशन गरिसकेका प्रदीप एक महिना पछिसम्मको सम्पूर्ण कोर्स पूरा गरेर एक महिना विदा बसेर कथासंग्रह ल्याउने तयारीमा जुटेका छन् । साहित्यबाट समृद्धि सम्भव रहेको बताउने उनी राजनीतिमा समेत अगाडि बढ्ने योजनामा छन् । ‘धेरै मान्छेहरु जीवनभर राजनीतिमा लागेर पछि साहित्यमा लागेका छन् तर म साहित्यमा लागेर पछि राजनीतिमा लाग्ने सोचमा छु ।’ यदि यस्तो गरे साहित्यमा बाधा नपर्ने उनको बुझाइ छ ।
मिहिनेती बने सबै सम्भव छ
आफूभन्दा साना भाइबहिनीको लागि उनले आफ्नो सपनालाई पूरा गर्न आग्रह गरे । अरुले भनेका राम्रा÷नराम्रा सबै कुरालाई ध्यान दिँदै अपिनिअन÷आइडिया (विचार÷दृष्टिकोण) सबैको लिने र आफ्नो सहजतामा अगाडि बढ्न सकिने उनको भनाइ छ ।
सरकारी स्कुलमा पढेको फाइदा नै मिहिनेती बन्न सिकेको उनलाई लाग्छ । त्यस्तै पढाइसँगै काम पनि गर्नुपर्ने उनको विचार छ । जसले मिहिनेती बन्न सिकिने र त्यो समग्र जीवनकै लागि लाभदायक रहने उनले सुझाए । पढाइलाई हानि नहुने गरी मिहिनेत गर्नुपर्ने उनी बताउँछन् ।
होस्टेल बस्दा रोएर रेकर्ड राखेँ
५ कक्षा पढ्दादेखि नै बाबुआमाबाट टाढा बसेका प्रदीप होस्टेलको सुरुवाती दिनमा ७ घण्टासम्म रोएर रेकर्ड नै राखेको बताउँछन् । त्यसपछि बानी परेकाले वास्ता नलागेको उनलाई याद छ । होस्टेलमा बसेकाले त्यति राम्ररी समाजलाई बुझ्नै बाँकी रहेको उनको अनुभव छ । उनले भने, ‘लेखाइ भनेकै समाजको पाटो हो, यो बन्द होस्टेलको कोठाबाट समाज बुझ्न पाइएन, घाटा लाग्यो । कथा, कहानी लेख्न फेरि समाज बुझ्न र हेर्न जानुपर्छ तर सबै घाटा मात्र हैन, पढाइ सुधार्न र केही सिक्नको लागि घर छोड्नुपर्दो रहेछ भन्ने कुरा पनि सिक्न पाइयो ।’
