- २०८१ बैशाख १३ बिहीबार
काठमाडौँ । आफैंले ‘कखरा’ सिकेको विद्यामन्दिर माविमा बुधबार प्रमुख अतिथिका रुपमा उपस्थित थिए, पूर्वप्रधानन्यायाधीश कल्याणकुमार श्रेष्ठ । यसपालि श्रेष्ठ विद्यालय आउनुको उद्देश्य भिन्न थियो । कमैलाई यस्तो सौभाग्य मिल्छ्, जुन उनलाई मिल्यो । भूकम्पपछि पुनःनिर्मित भवनको उद्घाटन श्रेष्ठले गरे ।
उद्घाटनपछि उनले भने, “मैले सोचेको थिइनँ, म यो विद्यालयको पूर्वविद्यार्थी मैले नै यसको नयाँ भवन उद्घाटन गर्नुपर्ला भनेर ।” सोही क्रममा श्रेष्ठले विद्यालयमा बिताएका बाल्यकालीन दिनहरुको सम्झना गरे ।
विसं २०१५ तिर श्रेष्ठ कक्षा १ मा भर्ना भएका थिए । पढाइ सुरु गरेको केही महीनामै नतिजा आयो । अभिभावक र साथीभाइसँग रमाउँदे नतिजा सुन्न उनी विद्यालय पुगे । शिक्षकबाट कल्याणकुमार श्रेष्ठ ‘फेल’ भन्ने घोषणा भयो । “नाम सुन्ने बित्तिकै म आफ्नो ठाउँबाट उठे र हाँसे”, श्रेष्ठले भने, “घरमा पुगेर खुसी हुँदै फेल भएको खबर सुनाएँ ।” घर पुगेपछि उनलाई बल्ल थाहा भयो ‘फेल’ भनेको कमजोर भन्ने रहेछ । “फेल, पास भनेको पनि थाहा नपाउने अवस्थामा म थिएँ”, उनले भने, “तर म अहिले जहाँ छु यसमा विद्यामन्दिरको जग र प्रेरणा छ ।”
श्रेष्ठले कक्षा १ को ‘फेल’ नै आफ्नो जीवनको पहिलो र अन्तिम ‘फेल’ भएको उल्लेख गरे । त्यसयता उनले कहिल्यै पछि फर्कनु परेन, न त ‘फेल’ को नमीठो अनुभव भोग्नुपर्यो । “मैल हार्वड, म्याम्ब्रिजमा पढ्न पाइनँ तर विद्यामन्दिरमा पढ्न पाएँ”, श्रेष्ठले भने, “विद्यामन्दिर पढ्न नपाएको भए आजको कल्याण हुने थिएन ।”
कुनै विख्यात विश्वविद्यालय पढ्न नपाएकामा गुनासो नरहेको भन्दै विद्यामन्दिरबाट अक्षराम्भ गरेका दिनहरु सम्झदा गौरवको अनुभूति हुने धारणा राखे । उनले आफ्नो ज्ञान, चिन्तन र विचारको पृष्ठभागमा विद्यामन्दिर रहेको उल्लेख गरे । मन्तव्यकै क्रममा पूर्वन्यायाधीश श्रेष्ठले देशको शिक्षा प्रणाली सुधार्नुपर्नेमा जोड दिए । वैज्ञानिक, व्यावहारिक र सीपयुक्त शिक्षा दिन नसके सक्षम जनशक्ति तयार नहुने उनको धारणा छ । “मुलुकलाई गतिलो शिक्षा प्रणाली चाहिन्छ”, उनले भने, “अप्रगतिशील र हिजोकै थोत्रो पाठ्यक्रमले आजको समस्या समाधान हुँदैन ।”
विद्यार्थीलाई जिज्ञासु, अन्वेषण गर्न सक्ने, आलोचनात्मक दृष्टिकोण भएको र समस्या समाधान गर्न सक्ने हैसियतमा पुर्याउनुपर्ने उनको भनाइ छ । नवीन सोच र चिन्तन बिना पढाइको प्रमाणपत्रले मात्र कुनै योग्यता नराख्ने भन्दै उनले शिक्षालाई समाज, उत्पादन र जीवन पद्धतिसँग जोड्नुपर्ने विचार व्यक्त गरे ।
विसं २०७२ को भूकम्पले विद्यालय भवनमा क्षति पुर्याएपछि विसं २०७३ असारदेखि विद्यालयको पुनःनिर्माण शुरु गरिएको थियो । २६ कोठे नयाँ भवन विद्यालयका पूर्वविद्यार्थीलगायत दाताहरुको सहयोगमा निर्माण भएको हो । रु चार करोड ३७ लाखको लागतमा भवन बनेको छ । विसं १९९७ सालमा खुलेको विद्यालयमा अहिले एक हजार ३०० विद्यार्थी अध्ययनरत छन् । विद्यालयमा कक्षा ११ र १२ अन्तर्गत विज्ञान, व्यवस्थापन, शिक्षा र मानविकी सङ्कायको पढाइ हुन्छ ।
