- २०८१ बैशाख ८ शनिबार
काठमाडौं । स्विडेनकी १६ वर्षीया जलवायु परिवर्तन अभियन्ता ग्रेटा थनवर्गलाई टाइम म्यागजिनले बर्ष व्यक्ति-२०१९ घोषणा गरेको छ । ग्रेटाले यस प्रतिष्पर्धामा रहेका अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्प, अमेरिकी सभामुख नान्सी पेलोसी, हङकङको प्रदर्शन र ट्रम्प-युक्रेन प्रकरणको विसेलब्लोर प्रकरणलाई पछि पार्दै टाइम बर्ष व्यक्ति बन्न सफल भएकी छन् ।
टाइम म्याजिनले सन् १९२७ देखि बर्ष भरीमा सबैभन्दा प्रभावकारी काम गर्नेलाई बर्ष व्यक्ति घोषणा गर्दै आएको छ । ग्रेटाले गत सेप्टेम्बरमा संयुक्त राष्ट्र संघको जलवायु परिवर्तन एक्सन सम्मेलनमा दिएको मन्तव्य विश्वभरी चर्चित बनेको थियो । उनले हरित गृह, बढी मात्रामा खनिजको उपयोग गर्नेहरूको ध्यानकर्षण गराएकी थिइन् ।
टाइमले २०१८ मा द गार्जियनलाई बर्ष व्यक्तित्वको उपाधि दिएको थियो भने २०१७ मा मिटू अभियानमा आफूविरुद्ध भएको यौन शोषण बारे बोलेका महिलाहरुलाई 'द साइलेन्स ब्रेकर' भन्दै यो उपाधि दिएको थियो । त्यस्तै २०१६ मा डोनाल्ड ट्रम्प र २०१५ मा जर्मनी चान्सलर एन्जेला मोर्केलले यो उपाधि पाएकी थिइन् ।
को हुन् ग्रेटा थनबर्ग ?
ग्रेटाको जन्म २००३ को जनवरीमा भएको हो । अभिनेता पिता स्वन्त थनबर्ग र गायिका माता मलिना अर्मनको कोखबाट जन्मिएकी ग्रेटाले ८ बर्षको उमेरबाट जलवायु परिवर्तनको बारेमा बुझ्न शुरु गरेकी थिइन् ।
युवाहरु यसलाई न्यूनीकरण गर्न केहि नगरेको देखेर उनी आश्चर्यचकित भइन् तर उनलाई त्यो असर कसरी कम गर्ने भन्ने जानकारी थिएन । ११ वर्षको हुदा उनि पृथ्वीको अहिलेको अवस्था र केही गर्न नसक्ने देखेर दिक्क लग्यो । उनी आफ्नो कुरा बेबाक तरिकाले आँकडासहित राख्न माहिर मानिनन्छिन् । अहिले जलवायु परिवर्तनको मुद्धामा उनी विश्वकै एक आइकन बनिसकेकी छन् ।
सेप्टेम्बर २० मा विश्वको एक सय ६१ देशको करिब ४० लाख मानिसले जलवायु परिवर्तनको विरोधमा आन्दोलन गरेका थिए र त्यो अहिले सम्मकै संसारकै सबैभन्दा ठुलो वातावरण सम्बन्धि प्रदर्शन थियो । त्यसको सुरुवात ग्रेटाले २०१८ मा "फ्राइडे फर फ्युचर" अभियानबाट भएको थियो । अहिले हरेक शुक्रबार उनि हड्ताल गर्छिन् । उनले कक्षा ९ मा पढ्दा, निभेम्बेर २०१८ मा स्वीडिस संसद अगाडी दुई हप्ताको आन्दोलन गरेकी थिइन् । सरकारले १५ प्रतिशत कार्बन इमिसनमा कटौती गर्नुपर्ने उनको माग थियो ।
मे, २०१८ थनबर्गले स्वेन्सका दगलाडेट नामको पत्रिकामा जलवायु-परिवर्तन शिर्षकमा निबन्ध प्रियोगिता जितेकी थिइन् । यहीबाट उनको वातावरण सक्रियताको करियर सुरुवात भएको थियो । त्यसको तीन महिनापछि उनले स्कुलबाट जलवायु परिवर्तन र असरको बारेमा आन्दोलन सुरु गरेको थिइन् र त्यो तिन महिनासम्म चलेको थियो ।
थमबर्ग आफ्नो निडर अभियानकर्ताको श्रय आफ्नो स्पेजर सेन्ड्रोमलाई दिन्छिन् । चार वर्ष अगाडी उनलाई यो रोग देखा परेको थियो । स्पेजर सेन्ड्रोम एकोहोरोपन अवस्था हो, त्यस्तो मानसिक अवस्थाको अन्तिम चरण जसलाई 'अत्यधिक सक्रियपन' मानिन्छ । अर्थात् व्यक्तिको बौद्धिकस्तर साधारणभन्दा माथि रहने तर समाजीक घुलमिल तथा अर्को व्यक्तिसँग कुराकानी गर्नमा समस्या हुन्छ । तर उनी आफ्नो बिमारी नै सबैभन्दा ठुलो शक्ति रहेको र यसैको कारणले उनि सक्रिय वातावरण अभियानकर्ता भएको बताउछिन् ।
उनको भाषणको विषयमा, फक्स न्युजमा चलिरहेको एउटा टक शो - "द स्टोरीविथ मार्था म्याक्ल्म" को एक सहभागीले थनबर्गलाई मानसिक रोगि भनेर आरोप लगाएका थिए र पछि फक्स न्युजले यस प्रकरणमा आफै माफी मागेको छ ।
डिसेम्बर, २०१८ मा पोल्याण्डमा भएको संयुक्त राष्ट्रसंघको जलवायु परिवर्तनको सम्मेलन क्यटोविसमा पनि उनले बोलेकी थिइन् । त्यसको तीन महिना पछि मार्च १५, २०१९ मा, एक मिलियन विध्यार्थीसहित शुक्रवारको क्लास छोडेर प्रदर्शन गरेकी थिइन् । त्यसदिन १२३ देशका वालवालिकाले विद्यालय छाडेर वातावरणको नियमहरु कडा हुनुपर्ने र ग्रिनहाउस-ग्यास कम उत्सर्जन गर्नुपर्ने माग गर्दै सडकमा उत्रिएका थिए । गएको मार्च महिनामा थनबर्ग नोबल शान्ति पुरस्कारका लागि लागि पनि मनोनयनमा परेकी थिइन् ।
हवाईमार्गबाट यात्रा गर्दा कार्बन उत्सर्जन हुने भएकोले उनले सयुक्त राष्ट्रको जलवायु परिवर्तनको शभामा भाग लिन एउटा जिरो इमिसन डुंगामा पुरै दुईहप्ता लगाएर एटलान्टिक पार गरेर न्युवोर्क पुगेकी थिइन् ।
अहिले ग्रेटा थमबर्ग हजारौ युवाको आवाज हो जसले वातावरण र पारिस्थितिक आपतकालिन अवस्था प्रति विश्वको नेताहरु समक्ष आफ्नो आवाज पुराउन चाहन्छन् ।
