- २०८१ बैशाख १७ सोमबार
काठमाडौँ । आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सले अब आमा बन्न मद्दत गर्ने भएको छ । एक इजरायली कम्पनीले एआई सफ्टवेयर विकास गरेको छ जसले आइभीएफ उपचारको क्रममा सबैभन्दा आशाजनक वा उत्कृष्ट भ्रूणहरू पहिचान गर्न सक्ने छ । यसले आइभीएफ उपचारको सफलताको सम्भावना ३० प्रतिशतले बढाउने बताइएको छ ।
अर्को शब्द भन्दा एआईको मद्दतले चाँडै नै गर्भावस्थाको सम्भावना बढ्नेछ । आइभीएफ उपचारमा आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स सफ्टवेयर प्रयोग गरेर जन्मिएका बच्चाहरूलाई 'एआई बेबीज' भनिनेछ ।
सफ्टवेयरले आइभीएफ प्रक्रियाको क्रममा आनुवंशिक असामान्यताहरूसँग सम्बन्धित भ्रूण विशेषताहरू पत्ता लगाएर सबैभन्दा आशाजनक भ्रूणहरू पहिचान गर्ने छ । आइभीएफ अर्थात् इन भिट्रो फर्टिलाइजेसन गर्भावस्थाको एक कृत्रिम विधि हो । यस प्रणालीमा महिलाको अण्डा र पुरुषको शुक्रकीटलाई प्रयोगशालामा राखेर निषेचन गरिन्छ । यसपछि भ्रूण महिलाको पाठेघरमा सारिन्छ ।
सफ्टवेयर बनाउने प्रजनन प्रविधि कम्पनी एआइभीएफका सह-संस्थापक र सीईओ डा. गिल्बोआले भने– आइभीएफ प्रक्रियामा भ्रूण छनोट सबैभन्दा कठिन र महत्त्वपूर्ण हुन्छ । एआई सफ्टवेयरलाई आनुवंशिक असामान्यता र प्रत्यारोपणसँग सम्बन्धित भ्रूण विशेषताहरू पत्ता लगाउन तालिम दिइएको छ । यी सामान्यतया कुनै पनि प्रविधिद्वारा सजिलै पत्ता लगाउन सकिँदैन ।
उनले भने- तालिमका क्रममा एआई सफ्टवेयरमा भ्रूणको विकाससँग सम्बन्धित केही घण्टाको फुटेज देखाइएको थियो । यसले एआई सफ्टवेयरलाई सबैभन्दा आशाजनक भ्रूण पहिचान गर्न मद्दत गर्यो ।
आइभीएफ केवल ती जोडीहरूलाई सिफारिस गरिन्छ जसमा पुरुष वा महिलाको प्रजनन दर घटेको छ । उदाहरणका लागि, महिलाहरूमा कम अण्डा उत्पादन हुँदा र पुरुषहरूमा शुक्रकीटको गुणस्तर कम हुँदा आइभीएफ गरिन्छ ।
डा. गिल्बोआले भने–अहिलेसम्म डाक्टरहरुले भ्रूण छनोट गर्दै आएका छन् तर धेरै पटक छनोटमा गडबड हुने र आईभीएफ उपचार असफल हुन्छ ।
सामान्यतया महिलाले ३ देखि ५ पटक आईभीएफ उपचार गराउनुपर्छ । यो किनभने त्यहाँ प्रयोगशालामा १० देखि १२ भ्रूणहरू छन् जसमा बच्चा उत्पादन गर्ने क्षमता छ । तिनीहरू सबै उस्तै देखिन्छन् । तीमध्ये डाक्टरहरूले भ्रूण चयन गर्नुपर्छ ।
उनले भने- ‘कुनै पनि भ्रूण छनोट गर्नुअघि पूर्ण अनुसन्धान गरिन्छ तर अन्त्यमा यो अनुसन्धान मानिसले मात्रै गरिरहेको हुन्छ । यो आवश्यक छैन कि गर्भावस्थाको सम्भावनाको आकलन सही छ । त्यसैले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स सफ्टवेयरको सहयोग लिइएको छ । यसबाट महिलाहरूले एकपटक मात्रै आइभीएफ उपचार गराउनुपर्नेछ र उनीहरूले सकारात्मक नतिजा पाउनेछन् ।
आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स सफ्टवेयरले आइभीएफ प्रक्रियाले लाग्ने समयलाई कम गर्नेछ किनभने मेसिनले मानिस भन्दा छिटो काम गर्छ, तर यसको मतलब यो होइन कि यो सफ्टवेयरले डाक्टरहरूलाई प्रतिस्थापन गर्नेछ । सफ्टवेयरले आशाजनक भ्रूणहरू मात्र पत्ता लगाउनेछ, डाक्टरहरूले तिनीहरूलाई आइभीएफ उपचारको लागि चयन गर्ने निर्णय गर्नेछन् ।
सन् २०२२ को डिसेम्बरमा ‘एक्टोलाइफ’ नामको कम्पनीले विश्वको पहिलो कृत्रिम पाठेघर अर्थात् कृत्रिम गर्भ तयार गरेको थियो । यसमा हुर्किने बच्चाले ९ महिना आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको निगरानीमा बिताउनेछ । कम्पनीको यो प्रविधि ‘कृत्रिम पाठेघर सुविधा’ हो ।
यो प्रविधिबाट जन्मिने बच्चा हरेक संक्रमणबाट सुरक्षित रहनेछ । यो प्रविधिमा ग्रोथ पोडहरू हुन्छन्, जुन एआई-जडित गर्भाशयहरू हुन् । पहिले पुरुषको शुक्रकीट र महिलाको डिम्ब प्रयोगशालामा मिसाइन्छ । यसपछि यसलाई ग्रोथ पोडमा राखिन्छ, जहाँ यो मेसिनले गर्भजस्तै काम गर्न थाल्छ । महिलाको पाठेघरमा जस्तै यो कृत्रिम पाठेघरमा ‘एम्नियोटिक फ्लुइड’ हालिन्छ, जसमा बच्चा ९ महिनासम्म बाँच्छ ।
