चराहरुको दिमागले जीपीएसले जस्तै काम गर्ने खुलासा !

काठमाडौँ । चराहरूको दिमागले ग्लोबल पोजिसनिङ सिस्टम (GPS) जस्तै काम गर्ने गरेको एक अनुसन्धानले खुलासा गरेको छ । यो जीपीएस एक स्विच जस्तै रहेको र पन्क्षीहरूले यसलाई आफ्नै अनुसार सक्रिय र निष्क्रिय गर्न सक्ने अनुसन्धानमा खुलासा भएको हो ।

क्यानडाको वेस्टर्न ओन्टारियो युनिभर्सिटी र अमेरिकाको बाउलिङ ग्रीन स्टेट युनिभर्सिटीले संयुक्त रुपमा गरेको अनुसन्धान हालै युरोपेली जर्नल अफ न्यूरोसाइन्समा प्रकाशित भएको छ ।

यस अनुसन्धानमा क्लस्टर एनले चराहरूको चुम्बकीय कम्पासलाई सक्रिय बनाउँछ । उड्ने वा बसाइँ सर्दा चराहरूले नै यो क्लस्टर एन सक्रिय गर्छन् ।

यो पृथ्वीको केन्द्रमा बनेको चुम्बकीय क्षेत्रसँग पनि जोडिएको हुन्छ । पृथ्वीको यो चुम्बकीय क्षेत्रले हामीलाई सूर्य (सौर वायु) मा आँधीको प्रभावबाट जोगाउँछ । अनुसन्धानले चराहरूको मस्तिष्कको एक भाग क्लस्टर एन भनिन्छ जसले यी चुम्बकीय क्षेत्रहरू पत्ता लगाउँदछ र प्रशोधन गर्दछ ।
क्लस्टर एन माइग्रेसनको समयमा सक्रिय हुन्छ ।

धेरै पहिलेका अनुसन्धानहरूमा, यो भनिएको छ कि पक्षीहरूले नेभिगेसनका लागि चुम्बकीय रूपमा संवेदनशील प्रोटीनहरू, क्रिप्टोक्रोमहरू प्रयोग गर्छन् । यो प्रोटिन उनीहरूको आँखाको रेटिनामा हुन्छ ।

अनुसन्धानकर्ताहरूको टोलीले सेतो घाँटी भएको भँगेराको अध्ययन गरेको थियो । भँगेराले राती उड्दा क्लस्टर एन सक्रिय गर्ने र आराम गर्दा निष्क्रिय पारेको पाइएको थियो ।

अनुसन्धानकर्ताहरुले पृथ्वीको केन्द्रमा बनेको चुम्बकीय क्षेत्र मानिसले नदेखिए पनि चराचुरुङ्गी र केही जनावरहरूले पत्ता लगाउन सक्छन् । यदि हामी चराहरूको बसाईलाई बुझ्न चाहन्छौं भने, हाम्रो लागि तिनीहरूको दिमागले काम गरिरहेको बुझ्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ । उनीहरु विश्वास गर्छन् कि चराहरूले बसाईको समयमा चुम्बकीय क्षेत्र मात्र होइन तर सूर्य र ताराहरूमा पनि ध्यान दिन्छन् ।