- २०८१ बैशाख २८ शुक्रबार
काठमाडौँ । रुसमा 'कु’को प्रयास गर्ने वाग्नर आर्मीका प्रमुख येभगेनी प्रिगोजिनले एउटा भिडियो सार्वजनिक गर्दै अफ्रीकालाई स्वतन्त्र बनाउने बताएका छन् । अहिले अफ्रिकी महाद्वीपमा हजारौं वाग्नर लडाकुहरू रहेको बिबिसीले जनाएको छ । यहाँ धेरै निजी सेना व्यवसायहरू छन् ।
प्रिगोजिनले अफ्रिकामा आतंकवादी र अन्य अपराधीहरूसँग लडिरहेको र र त्यहाँ खनिजहरू खोजिरहेको बताएका छन् । प्रिगोगिनले भने– 'यहाँको तापक्रम ५० डिग्रीभन्दा बढी छ । हाम्रा सिपाहीहरूले आफ्नो कडा मेहनतले रुसलाई महान र अफ्रिकालाई स्वतन्त्र बनाइरहेका छन् ।'
प्रिगोजिनले भने- 'हाम्रो लक्ष्य अफ्रिकी जनताको लागि न्याय र खुशीको वातावरण सिर्जना गर्नु हो । हामी आइएसआइएस र अल-कायदा जस्ता संगठनहरूलाई यहाँ गाह्रो बनाउनेछौं । वाग्नर समुहले अहिले निरन्तर भर्ती गरिरहेको र जुनसुकै कार्यहरू पूरा गर्न जारी राख्ने उनले बताए ।
बीबीसीका अनुसार प्रिगोगिनका लडाकुहरू माली र सेन्ट्रल अफ्रिकन रिपब्लिक (सीएआर) जस्ता देशहरूमा छन् ।
यहाँ संयुक्त राष्ट्रसंघले पनि वाग्नर समुहलाई युद्ध अपराधको आरोप लगाएको छ । बेलायतले गत महिना सीएआरमा वाग्नरको अपरेशनका दुई प्रमुखलाई यातना दिएको र सर्वसाधारणलाई मारेको आरोप लगाएर प्रतिबन्ध लगाएको थियो। यसअघि अमेरिकाले पनि यस निजी सेनामाथि महाद्वीपमा रहेको सुनको अवैध कारोबार गरेको आरोप लगाएको थियो ।
मध्य अफ्रिकी गणतन्त्र कार, विश्वको सबैभन्दा गरीब देशहरू मध्ये एक, पूर्ण रूपमा वाग्नरको पकडमा छ । वाग्नर समूहले यहाँको सबैभन्दा ठूलो सुन खानीबाट हरेक वर्ष करोडौं रुपैयाँ कमाउँछ । वाग्नर समुह र प्रिगीजिनले धेरै शेल कम्पनीहरु मार्फत सुरक्षा र खननसहित सबै इजाजतपत्रहरू लिएका छन् ।
राजधानी बान्गुईबाट ४०० किलोमिटर टाढा रहेको डेक्सिमा सुन खानी दुई वर्षअघिसम्म हातले उत्खनन् भएको थियो । स्याटेलाइट तस्बिरहरूले वाग्नरले यहाँ भारी मेसिनरीसँग काम गरिरहेको देखाउँछ । उनीहरुले यहाँबाट वार्षिक ४.२ टन सुन निकाल्दै आएको बताइन्छ ।
२०२१ मा वाग्नरले बोइस रोग सारलु कम्पनीलाई नाम लाइसेन्स दिएको थियो । उनले १ लाख ८६ हजार हेक्टर वनको एकाधिकार पाएको थियो । २७ एकडमा टिम्बर यार्ड बनेको छ । वाग्नरले टिम्बरबाट वार्षिक करोडौं कमाउने गरेको बताइएको छ । यहाँबाट काठ चीन, डेनमार्क, फ्रान्स र पाकिस्तान सम्म पुग्ने गरेका छन् ।
प्रसिद्ध बियर टेलर कम्पनी वाग्नर समूहको एक शीर्ष कार्यकारीद्वारा संचालित छ । यो सस्तो भोड्का फ्रान्सको केस्सेल पेयसंग प्रतिस्पर्धा गर्दछ । मार्च २०२३ मा वाग्नर युनिफर्ममा ४ जनाले क्यासल बेभरेजको बान्गुई प्लान्टमा आगो लगाए, तर प्रशासनले कुनै कारबाही गरेन ।
वाग्नर समुहले धेरै सामाजिक काम पनि गरिरहेको छ । रूसी भाषा पाठ्यक्रमहरू बान्गुईको रूसी भवनमा प्रस्तावित छन् । वाग्नर समूहले यहाँ रेडियो स्टेशन र सौन्दर्य प्रतियोगिताहरू प्रायोजित गर्दछ । रूसले यहाँको चर्चलाई आर्थिक सहयोग गर्छ । २०२१ मा, हजारौं मानिसहरू फिल्म 'पर्यटक' हेर्न बान्गुई स्टेडियममा भेला भएका थिए । वाग्नर आफैंको स्वामित्वमा रहेको कम्पनीद्वारा निर्मित यस फिल्ममा वाग्नरको महिमा गरिएको थियो ।
जुन २३ मा वाग्नर समूहले रूस विरुद्ध विद्रोहको घोषणा गरेपाची वाग्नरको सेना युक्रेनको शिविर छोडेर रुसी सीमामा प्रवेश गरेको थियो । उनीहरुले रोस्तोभ शहर र सैन्य मुख्यालय कब्जा समेत गरेका थिए । प्रिगोजिनले त्यतिबेला भनेका थिए– 'हामी मर्नदेखि डराउँदैनौं ।' उनले वाग्नर लडाकुहरूले रूसी सेनाका धेरै हेलिकप्टरहरू खसालेको समेत दाबी गरेका थिए । तर, विद्रोहको २४ घण्टाभित्रै प्रिगोजिनले मस्कोतर्फको आफ्नो यात्रा रोकेका थिए । बेलारुसका राष्ट्रपति लुकासेन्कोले पुटिन र प्रिगोगिनबीच भएको सम्झौतालाई मध्यस्थता गरेका थिए । यस अन्तर्गत प्रिगोजिनलाई रूस छोडेर बेलारुस जान आदेश दिइएको थियो । बदलामा उनले वाग्नर प्रमुख विरुद्ध कुनै कारबाही नगर्ने वाचा गरेका थिए । सो घटनापछि वाग्नरले अफ्रीकामा आफ्नो ध्यान केन्द्रित गरेको देखिएको छ ।
