- २०८१ बैशाख १७ सोमबार
काठमाडौँ । ग्लोबल क्लाइमेट अथॉरिटीजका वैज्ञानिकहरूले जुलाई २०२३ मानव इतिहासकै सबैभन्दा तातो महिना भएको बताएका छन् । लगातार बढिरहेको तापक्रमका कारण तीन महादेश उत्तर अमेरिका, युरोप र एसिया तातो लहरको चपेटामा परेका छन् ।
कोपर्निकस क्लाइमेट चेन्ज सर्भिस अफ युरोपियन युनियन र विश्व मौसम विज्ञान संगठन (डब्लुएमओ) ले एक प्रतिवेदनमा भनेको छ, जुलाईको पहिलो तीन हप्तामा धेरै गर्मीको रेकर्ड तोडिएको छ । धेरै देशहरूमा तापक्रम ५० डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी पुगेको छ। १ लाख २० हजार वर्षमा यति तातो भएको वैज्ञानिकहरुले बताएका छन् ।
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले ग्लोबल वार्मिङको युग समाप्त भएको बताउदै अब विश्वव्यापी गर्मीको युग आएको बताएका छन् ।
उनले भने- 'जलवायु परिवर्तन आएको छ । यो धेरै खतरनाक छ । यद्यपि यो सुरुवात मात्र हो, यसलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । हामी विश्वव्यापी तापमान वृद्धि रोक्न सक्छौं । तर यसका लागि हामीले तत्काल कदम चाल्नुपर्छ ।'
उत्तर अमेरिका- प्रशासन रूख रोप्न मद्दत गर्दै
अमेरिकामा बढ्दो तापक्रमले मानिसको बाँच्न गाह्रो भएको छ । यसैलाई ध्यानमा राख्दै अमेरिकी प्रशासनले गर्मीको लहरबाट बच्न मानिसहरूलाई सहयोग गर्ने आश्वासन दिएको छ। अमेरिकी वन विभागले मानिसहरूलाई रूख रोप्न मद्दत गर्न प्रशासनले १ अर्ब डलर उपलब्ध गराउने बताएको छ ।
बीबीसीको रिपोर्ट अनुसार अमेरिकामा ११ करोड ३० लाख मानिस गर्मीको लहरको चपेटामा छन् । फ्लोरिडा, क्यालिफोर्निया र वाशिंगटनमा यस सम्बन्धमा चेतावनी जारी गरिएको छ । अमेरिकाको नेशनल वेदर सर्भिसले मानिसहरूलाई आफ्नो स्वास्थ्यमा कुनै पनि जोखिम नलिन आग्रह गरेको छ ।
जुलाई १५ मा अमेरिकाको एरिजोना राज्यको तापक्रम ४८ डिग्री सेल्सियस पुगेको थियो । अमेरिकी मौसम विभागले क्यालिफोर्नियाको डेथ भ्यालीमा पारा ५४ डिग्री पुगेको जानकारी दिएको छ । डेथ भ्याली संसारको सबैभन्दा तातो ठाउँहरू मध्ये एक हो ।
एसिया– चीनमा पारा ५२ डिग्री सेल्सियस पुग्यो
जुलाई १७ मा सिन्जियाङको सानबाओमा ५२ डिग्री सेल्सियस तापक्रम रेकर्ड गरिएको थियो । यसअघि सन् २०१५ मा आइडिङमा सबैभन्दा बढी तापक्रम रेकर्ड गरिएको थियो । त्यसपछि तापक्रम ५० दशमलव ३ डिग्री सेल्सियस पुगेको थियो ।
युरोप- धेरै देशहरूमा तापमान ४५ डिग्री सेल्सियस नाघ्यो
युरोपको अन्तरिक्ष एजेन्सीले इटाली, स्पेन, फ्रान्स, जर्मनी र पोल्याण्डमा गर्मीको बारेमा अलर्ट जारी गरेको छ । स्पेनमा तापक्रम ४५ डिग्री पुगेको छ ।
उही समयमा, इटालीमा पारा ४८ डिग्री सेल्सियस पुग्न सक्छ । इटालीले रोम र फ्लोरेन्सलगायत आफ्ना १६ सहरमा गर्मीको लहरको चेतावनी जारी गरेको छ । सरकारले बिहान ११ बजेदेखि बेलुका ६ बजेसम्म घाममा ननिस्कन आग्रह गरेको छ । बढ्दो तापक्रमका कारण स्पेनको क्यानरी टापु र ग्रीसको जंगलमा आगलागी सुरु भएको छ ।
विश्वको औसत तापक्रम पनि बढ्यो
प्रतिवेदनका अनुसार जुलाईको पहिलो २३ दिनमा विश्वको औसत तापक्रम १६.९५ डिग्री सेल्सियस थियो, जुन सन् २०१९ को जुलाईमा रेकर्ड गरिएको तापक्रम (१६.६३ डिग्री सेल्सियस) भन्दा बढी हो । त्यसैले जुलाई २०२३ लाई सबैभन्दा तातो महिना भनिएको छ ।
यूएस नेशनल सेन्टर फर एन्वायरमेन्टल प्रिडिक्शनका अनुसार जुलाई ३ तारिख अहिलेसम्मकै सबैभन्दा तातो दिन थियो । यस दिन औसत विश्वव्यापी तापक्रम १७ डिग्री सेल्सियस नाघेको थियो, जुन सन् २०१६ को अगस्टमा रेकर्ड गरिएको सबैभन्दा तातो दिन (१६.९२ डिग्री सेल्सियस) भन्दा बढी थियो । साउन ३ पछि गर्मी लगातार बढेको छ ।
आगामी ५ वर्षमा विश्वको तापक्रम १.५ डिग्री सेल्सियससम्म बढ्न सक्छ
डब्ल्यूएमओका अनुसार आगामी पाँच वर्ष औद्योगिक क्रान्ति अघिको तुलनामा १.५ डिग्री सेल्सियस बढी तातो हुनेछ । आर्कटिक महासागरको सम्पूर्ण बरफ पग्लिनेछ। समुन्द्री किनारमा रहेका धेरै सहर पानीमा डुबेर नाम मेटिनेछन् ।
वैज्ञानिकहरूले मानवीय गतिविधिलाई तापक्रम बढ्नुको प्रमुख कारण बताइरहेका छन् । उही समयमा, वायुमण्डलमा कार्बन डाइअक्साइड (CO2) बढ्दै जानु पनि तापक्रम बढ्नुको कारण हो । जीवाश्म इन्धन जलाउँदा विश्वभरबाट हरेक वर्ष ४००० मिलियन टन कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन (कार्बन उत्सर्जन) हुन्छ ।
यस वायु प्रदूषणका कारण ग्लोबल वार्मिङ अर्थात् विश्वव्यापी तापक्रम निरन्तर बढिरहेको छ । विश्वव्यापी रूपमा, कोइला, कच्चा तेल र प्राकृतिक ग्याँस ऊर्जाको लागि सबैभन्दा बढी प्रयोग गरिन्छ। जीवाश्म ईन्धनले विश्वको कुल कार्बन उत्सर्जनको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा ओगटेको छ । उत्सर्जन कम गर्न कोइलामा हाम्रो निर्भरता घटाउनुपर्छ। यसका लागि सौर्य ऊर्जा अपनाइएको छ ।
अहिलेको अवस्थामा हरितगृह ग्यासको उत्सर्जन जारी रह्यो भने सन् २०५० सम्ममा पृथ्वीको तापक्रम दुई डिग्रीले बढ्ने विज्ञहरू बताउँछन् । यसो भयो भने कतिपय ठाउँमा ठूलो खडेरी र कतिपय ठाउँमा विनाशकारी बाढी आउनेछ ।
