- २०८१ बैशाख २४ सोमबार
काठमाडौँ । शरीरमा हुने रोग वा कमिको बारेमा जान्नको लागि हामीले धेरै पटक रगत परीक्षण गराएका छौं, तर के त्यस्तो कुनै परीक्षण छ, जसले शरीर भित्रको कुन अंग चाँडो बुढो हुँदैछ भनेर पत्ता लगाउन सक्छ ? रगत परीक्षण गरेर मात्रै मानिसको शरीरका भित्री अंगहरु कति छिटो बुढो हुँदै गएको थाहा पाउन सकिने वैज्ञानिकहरुको दाबी छ । शरीरको कुन अंग बिग्रने सम्भावना छ भन्ने कुरा पनि चाँडै पत्ता लगाउन सकिने उनको भनाइ छ ।
स्ट्यानफोर्ड विश्वविद्यालयको टोलीले मानव शरीरका मुटु, मस्तिष्क र फोक्सोलगायतका ११ अत्यावश्यक अंगको परीक्षण गरेको बताएको छ । उनीहरुले अनुसन्धान गरेका अधिकांश व्यक्तिहरू मध्यम उमेरका वा वृद्धहरू थिए । यस अनुसन्धानको नतिजाले ५० वर्षभन्दा माथिका प्रत्येक पाँच जनामा कम्तीमा एउटा अंग आफ्नो उमेरभन्दा छिटो बुढ्यौली हुने गरेको पाइएको छ ।
अनुसन्धानका क्रममा उनीहरुले १०० जना मध्ये कम्तिमा एक वा दुई जनाको शरीरका धेरै अंगहरू उनीहरूको उमेर भन्दा ठूला हुन सक्ने पत्ता लगायेको दाबि गरेका छन् । यद्यपि यो परीक्षण गर्ने विचार डरलाग्दो हुन सक्छ, अनुसन्धानकर्ताहरू भन्छन्, यो पक्कै पनि जीवनको बाटो परिवर्तन गर्ने मौका हो ।
शरीरका अंगहरूको उमेरमा भिन्नता शरीरका कुन अंगहरू चाँडै बिग्रँदै गएका छन् भन्ने थाहा पाउँदा भविष्यमा स्वास्थ्यमा गिरावट आउने अनुमान गर्न सकिन्छ, अनुसन्धानकर्ताहरूले नेचर जर्नलमा भनेका छन् ।
उदाहरणका लागि, पुरानो मुटुले हृदयघातको जोखिम बढाउँछ, जबकि छिटो बुढ्यौली मस्तिष्कले डिमेन्सियाको जोखिम बढाउँछ । अनुसन्धानले शरीरको कुनै अंग तीव्र रूपमा बुढो भएमा आगामी समयमा निश्चित रोग र मृत्युको जोखिम हुने अनुमान गर्न सजिलो हुने देखाएको छ ।
हाम्रो शरीर विभिन्न कक्षहरूको समूह मिलेर बनेको हुन्छ । कोशिकाहरू शरीरको विकास र राम्रो कार्यका लागि आवश्यक छन् । यी कोशिकाहरू प्रोटिनबाट बनेका हुन्छन् र यो प्रोटिन एमिनो एसिडबाट बनेको हुन्छ । वास्तवमा, कुनै पनि अंगको उमेर पत्ता लगाउन रगत परीक्षण गर्दा शरीरमा उपस्थित हजारौं प्रोटिनको स्तर नापिन्छ, जसले शरीरको कुन अंग कुन गतिमा बुढो हुँदैछ भनेर थाहा पाउन मद्दत गर्छ ।
अनुसन्धानकर्ताहरूले आफ्नो नतिजा आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको प्रयोग गरेर, धेरै रगत परीक्षणको नतिजा र अन्य बिरामीका डेटा प्रयोग गरेर निकालेका थिए ।
अनुसन्धानकर्ताहरूमध्ये एक डा. टोनी वाइस-कोरले बीबीसीसँग व्याख्या गरे- 'जब हामीले ठूलो संख्यामा गम्भीर रोग नभएका मानिसहरूको शरीरका अंगहरू र तिनीहरूको जैविक उमेरलाई तुलना गर्यौं, हामीले पत्ता लगायौं कि १८.४ प्रतिशत मानिसहरू ५० वर्षभन्दा माथिको उमेरमा कम्तिमा एउटा अंग थियो जुन उनीहरूको उमेरभन्दा ठूलो थियो र चाँडै बुढो हुँदै गइरहेको थियो ।' उनी भन्छन्- 'हामीले यो पनि पत्ता लगायौं कि अर्को १५ वर्षमा ती व्यक्तिको शरीरको त्यो अंगमा रोगको जोखिम बढेको छ ।'
विश्वविद्यालयले अहिले यो अनुसन्धानको नतिजा पेटेन्ट गर्दैछ र भविष्यमा यसलाई प्रयोग वा बेच्न सकोस् भनेर कागजी कार्य भइसकेको छ । यद्यपि, शरीरका अंगहरूको उमेर अनुमान गर्न यो परीक्षण कत्तिको प्रभावकारी छ जान्नको लागि धेरै अनुसन्धानहरू गर्न आवश्यक छ ।
डा. वेइस कोरीद्वारा अघिल्लो अनुसन्धानले जैविक बुढ्यौली प्रक्रिया एक समान छैन र यो जीवनको तेस्रो दशकको बीचमा, छैटौं दशकको सुरुमा र सातौं दशकको अन्त्यमा अचानक तीव्र हुने देखाएको छ ।
क्वीन मेरी युनिभर्सिटी अफ लन्डनका बुढ्यौली स्वास्थ्य र सम्बन्धित रोगहरूका विशेषज्ञ प्रोफेसर जेम्स टिमन्सले बीबीसीसँग भने- 'डा. वेइसको पछिल्लो अनुसन्धान प्रभावशाली छ तर यसलाई अझै धेरै मानिसहरू, विशेष गरी युवाहरूमा लागू गर्न आवश्यक छ । जो फरक छन् । भिन्न नस्लमा परीक्षण गर्न आवश्यक छ ।' जैविक उमेरका ब्लडमार्करहरू अध्ययन गरिरहेका प्रोफेसर टिमन्स भन्छन्- 'यो बुढ्यौलीको बारेमा हो वा शरीरमा प्रारम्भिक रोगको बायोमार्करहरू पहिचान गर्ने बारे ?'
उनी वेइसको अनुसन्धानले निश्चित रूपमा उमेरलाई औंल्याउँछ, प्रारम्भिक रोगको लागि बायोमार्करको विचारलाई अस्वीकार गर्न सकिँदैन ।
-बिबिसीबाट
